Jest to przewlekła choroba, która charakteryzuje się początkowo chwiejnym, a później utrwalonym zbyt wysokim ciśnieniem krwi w tętnicach.
Według klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z nadciśnieniem tętniczym mamy do czynienia, gdy wartość ciśnienia tętniczego przekracza 140/90 mm Hg (za prawidłową wartość uważa się 120/80 mm Hg). Nie ma tu znaczenia, czy przekroczona jest pierwsza wartość (ciśnienie skurczowe) czy druga (ciśnienie rozkurczowe), czy też obie
W poziomach nadciśnienie tętniczego wyróżnia się trzy stopnie:
Łagodne: od 140/90 mm Hg do 159/99 mm Hg
Umiarkowane: od 160/100 mm Hg do 180/109 mm Hg
Ciężkie: powyżej 180/110 mm Hg
Nadciśnienie tętnicze dzieli się na tzw. nadciśnienie pierwotne i nadciśnienie wtórne.
Nadciśnienie pierwotne zwane jest samoistnym. Przyczyny jego wystąpienia nie są do końca wyjaśnione: z pewnością na jego powstanie wpływ ma stres, ale też uwarunkowania genetyczne. Prawie 90 procent przypadków notowanego nadciśnienia tętniczego to nadciśnienie pierwotne.
Nadciśnienie wtórne występuje jako objaw innych chorób: chorób nerek, chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego, chorób układu nerwowego i innych.
Problemy z ciśnieniem, czy też choroba nadciśnieniowa (czyli nadciśnienie pierwotne), dotyczą w równym stopniu kobiet i mężczyzn. Choroba ta zaczyna się zazwyczaj po 30 roku życia. W pierwszym etapie objawy są prawie nie zauważalne. Najczęściej przy nadciśnieniu tętniczym pojawiają się bóle głowy, niepokój, bezsenność, szum w uszach, bóle wieńcowe. Są to jednak objawy rzadko kojarzone z chorobą, dlatego jej wykrycie często oddala się w czasie na wiele lat. W późniejszych etapach choroby objawy nasilają się, pojawiają się zawroty głowy, obniża się sprawność fizyczna i psychiczna. Długotrwały brak leczenia prowadzi do zmian w naczyniach, niewydolności nerek i chorób serca (niewydolność, niedokrwienie, zawał), a w konsekwencji prowadzić może do śmierci.
Dlatego warto badać kontrolnie ciśnienie tętnicze i jeśli spostrzeże się niepokojące wyniki, należy czym prędzej zgłosić się do lekarza. Szybkie wykrycie choroby pomoże uniknąć niepożądanych zmian. Szczególnie niebezpieczne jest nadciśnienie dla kobiet w ciąży, dlatego w tym okresie zalecana jest wzmożona czujność. Niestety chorzy, u których stwierdzono nadciśnienie tętnicze, do końca życia muszą uważać i kontrolować ciśnienie oraz zazwyczaj nieprzerwanie stosować leki. Obecnie szacuje się, że na nadciśnienie tętnicze choruje prawie połowa osób w starszym wieku.
Warto pamiętać, że palenie tytoniu, otyłość i nadużywanie alkoholu wydatnie zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia nadciśnienia.