Wiadomości ogólne

Lipa jest popularnym drzewem w Polsce i całej Europie.

Działanie lecznicze

SUROWCE LECZNICZE: kwiatostan lipy. Uwaga! Zbierać należy jedynie lipę szeroko- i drobnolistną (na zdjęciu lipa drobnolistna). Nie należy zaś zbierać lipy srebrzystej (Tilia argentea), którą można poznać po srebrzystej barwie spodów liści.

WŁAŚCIWOŚCI: napotne, uspokajające, osłaniające (śluzowe), żółciopędne, poprawiające przemianę materii.

Od wieków znane jest napotne działanie lipy. Dlatego wykorzystuje się ją w leczeniu przeziębień, grypy, anginy, a także w zapaleniach płuc i oskrzeli. Ponadto zawarte w kwiatach lipy związki czynne mają działanie moczopędne oraz pobudzają wydzielanie gruczołów trawiennych, zwiększając wydzielanie soku żołądkowego i żółci. Z tego powodu możemy mówić o poprawianiu procesów trawienia i przyswajania pokarmów oraz. Bogata zawartość śluzów działa osłaniająco na śluzówkę żołądka, zapobie­ga samostrawieniu.

Warto wiedzieć, że wywary z lipy mają delikatne działanie uspokajające. Dlatego może być ona z polecana osobom skarżącym się na nerwobóle, przemęczenie i wyczerpanie, na znużenie przy pracujący umysło­wej oraz na słabą koncentrację.

Z kolei wyciągi z lipy stosować możemy do płukania ust i gardła. Używane do płukania włosów wzmacniają je i zapobiegają ich wypadaniu. Dobrym pomysłem w przypadku nerwobóli i bólów kostnych są kąpiele z dodatkiem wyciągu z lipy.

Przepisy stosowania

NAPAR. Przygotowujemy go w następujący sposób: łyżkę suszonych kwiatów umieszczamy w naczyniu i zalewamy szklanką wody. Odstawiamy całość na ok. 15 minut. Po przecedzeniu pijemy w 2-3 porcjach (przy przeziębieniach, anginach, grypie). Napar dodajemy również do kąpieli kosmetycznych i leczni­czych. Warto przy grypie i przeziębieniach łączyć napar z sokiem czy naparem z malin.

ODWAR. Przygotowujemy go w proporcji 4 łyżki surowca na 1 litr wody. Gotujemy całość przez ok. 15 minut. Gdy odwar ostygnie, przecedzamy go. Używamy do płukania gardła, ust, błon śluzowych oraz dodajemy do kąpieli.

MIESZANKI ZIOŁOWE. Lipę można łączyć z ziołami o podobnym działaniu. W mieszan­kach wykrztuśnych z liśćmi podbiału i zielem pierwiosnka. W mieszankach uspokajających możemy mieszać ją z melisą i kozikiem lekarskim.

Zbiór i konserwacja

Kwiatostany zrywamy w okresie kwitnienia, czyli w końcu czerwca i lipcu. Kwiaty zrywamy na początku kwitnienia, wybierając te, które nie są przekwitnięte. Zrywamy kwiatosta­ny składające się z 3-9 kwiatów zrośniętych z podsadką.

Suszenie przeprowadzamy rozkładając kwiaty cienką warstwą na papierze w ciemnym, przewiewnym pomieszczeniu. Suszenie powinno być przeprowadzana w temperaturze do 40°C.

Po wyschnięciu surowiec przechowujemy w zamknię­tych szczelnie pudełkach.

Substancje lecznicze

Kwiat lipy zawiera: olejek eteryczny, związki śluzowe, flawonoidy, fitosterole, trójterpeny oraz kwasy organiczne.

Wiadomości ogólne

Roślina ta występuje w całej Europie, w niektórych rejonach Azji oraz w Ameryce Północnej. Macierzanka rośnie przede wszystkim w lasach, na piaszczystych polanach, na nieużytkach, w miej­scach silnie nasłonecznionych.

Jej okres kwitnienia przypada na czas między czerwcem a wrześniem. Kwitnie różowoliliowymi kwiatami.

Działanie lecznicze

SUROWCE LECZNICZE: ziele macierzanki.

WŁAŚCIWOŚCI: wykrztuśne, dezynfekujące, żołądkowe.

Wyciągi z macierzanki są dobry lekiem wykrztuśnym. Zawarte w macierzance związki czynne wzmagają produkcję śluzu oraz pobudzają ruchy rzęsek nabłonka oddechowego, czym ułatwiają oczyszczanie się dróg oddechowych z pyłów (np. wdychanych z powietrzem lub dymem tytoniowym). Związki te zapobiegają wzrostowi bakterii w drogach oddechowych. Dlatego macierzanka jest cennym zielem dla palaczy tytoniu i chorych na przewlekłe nieżyty oskrzeli. Więcej: garbniki i olejek eteryczny z macierzanki dezynfekują drogi oddechowe i przewód pokarmowy od jamy ustnej aż po jelito grube oraz zapobiegają zbyt szybkiemu rozwojowi bakterii i nadmiernej fermentacji w przewodzie pokarmowym.

Warto pamiętać o żołądkowym działaniu macierzanki: znosi ona wzdęcia brzucha oraz pobudza wydzielanie soków trawiennych w przewodzie pokarmowym. Jest ona korzystnym lekiem w nieżycie niedokwaśnym.

Wyciągi macierzanki stosowane na skórę i błony śluzowe narządów rodnych działają ściągająco i dezynfekująco. Wyciągi te przynoszą poprawę w nerwo­bólach i stłuczeniach po urazach. Mogą też być używane w przypadkach leczenia oparzeń, drobnych skaleczeń oraz przy użądleniach przez owady.

Macierzanka może być wykorzystywana w bolesnym miesiączkowaniu, w migrenach i w katarach.

Przepisy stosowania

NAPAR. Przygotowujemy go w następujący sposób: do naczynia wrzucamy łyżkę ziela i zalewamy je 1 szklanką wrzątku. Całość odstawiamy na 10-15 minut. Po przecedzeniu pijemy w 2 -3 porcjach przed jedzeniem jako środek wykrztuśny i poprawiający łaknienie, a po jedzeniu dla lepszego trawienia i zniesienia wzdęć. Napar ten może być stosowany zewnętrznie na skórę, do płukania ust i gardła oraz przemywania sromu.

KOMPRESY. W przypadkach nerwobólów należy zaparzyć 2-3 łyżki suszonych ziół na szklankę wody i stosować jako kompresy na miejsca bolące.

KĄPIELE LECZNICZE. Tego rodzaju kąpiele są polecane ludziom w wieku podeszłym, rekonwalescentom po ciężkich chorobach, a także dzieciom. Kąpiele przygotowujemy w następujących sposób: 8-10 łyżek suszonego ziela zaparzamy w 4-5 litrów wrzątku. Przecedzamy i wlewamy do 1/2 wanny wody. Kąpiel powinna przebiegać w temperatu­ra wody ok. 38°C i trwać ok. 20-25 minut.

Z CZYM MOŻNA ŁĄCZYĆ? Macierzankę łączymy z szałwią, babką, nagietkiem, rumiankiem, i lipą.

Macierzanka wchodzi w skład mieszanki SEPTOSAN, a wyciągi z niej w skład płynu PECTOSOL.

Zbiór i konserwacja

Zbioru macierzanki dokonujemy w czasie kwitnienia (czyli od czerwca do września). Ścinamy młode, niezdrewniałe pędy. Macierzankę suszmy w miejscach ocienionych lub w suszarniach w temperaturze do 35°C. Powinna ona być rozłożona cienką warstwą. Warto pamiętać o przechowywaniu jej w szczelnie zamkniętych pudełkach.

Substancje lecznicze

Macierzanka zawiera: olejek eteryczny, związki gorzkie, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne oraz sole mineralne.