Wiadomości ogólne
Jarząb, czyli popularną
jarzębinę, łatwo spotkać w parkach, przy drogach czy w lasach - sadzi się ją
jako roślinę ozdobną. Krzew ten osiąga niekiedy nawet kilkanaście metrów
wysokości. Charakterystyczne są czerwone owoce i zebrane w baldachy, drobne
kremowe kwiaty. Jarząb kwitnie w maju lub czerwcu. Owoce dojrzewają od lipca do
listopada.
Działanie lecznicze
SUROWCE LECZNICZE: owoce i kwiaty.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE:
moczopędne, przeciwzapalne, przeciwszkorbutowe.
Właściwości jarzębiny można
wykorzystywać:
- w celu zwiększenia ilości wydzielanego moczu oraz
dezynfekcji dróg moczowych
- w hemoroidach (czyli żylakach odbytu) oraz stanach
zapalnych żył kończyn dolnych i górnych.
- w nieżytach żołądka, jelita cienkiego i dwunastnicy
(dzięki działaniu ściągającemu)
- w chorobach wątroby, pęcherzyka żółciowego.
- w niedoborach witaminy C.
W tym ostatnim względzie, należy
podkreślić, że choć jarzębina jest bogatym źródłem witaminy C, to nie wolno jednak
spożywać jej owoców bez uprzedniego odpowiedniego przygotowania (patrz:
Przepisy stosowania)
Stosunkowo mało wiadomo na temat
leczniczego działania kwiatów jarzębiny. Stwierdzono przede wszystkim działanie
moczopędne i rozwalniające. Medycyna ludowa polecała kwiaty w zaparciach u
dzieci.
Przepisy stosowania
Uwaga! Nie należy spożywać
surowych owoców jarzębiny, gdyż grozi to objawiającym się wymiotami lub
biegunką zatruciem. Wynika to z obecności w jarzębinie kwasu parasorbowego.
Kwas ten na szczęście łatwo rozkłada się podczas gotowania i suszenia - i to
właśnie należy zawsze zrobić przed przygotowaniem. Pamiętajmy też, że jeśli
chcemy zrobić wyciąg alkoholowy z udziałem jarzębiny, należy uprzednio sparzyć
owoce wrzątkiem.
NAPAR Z OWOCÓW. Przygotowujemy go
w następujący sposób: łyżkę suszonych owoców rozdrabniamy i wrzucamy do
naczynia. Dolewamy 1 szklanką wrzątku i odstawiamy pod przykryciem na ok. 15-20
minut. Po przecedzeniu pijemy w 2-3 porcjach.
ODWAR Z OWOCÓW. Przygotowujemy go
według następującego przepisu: łyżkę owoców umieszczamy w garnku, zalewamy wodą
i ogrzewamy do momentu zagotowania. Gotujemy przez ok. 5 minut i przecedzamy.
Pijemy w 2-3 porcjach.
INNE. Owoce jarzębiny, po
uprzednim sparzeniu (lub przemrożeniu w lodówce przez kilka dni), możemy używać
do wyrobu soków, dżemów czy konfitur.
Owoce jarzębiny wchodzą w skład
mieszanek przygotowywanych przez przemysł zielarski jak SKLEROSAN czy REKTOSAN.
Zbiór i konserwacja
Zbieramy jedynie dojrzałe
(czerwone, niedojrzałe poznajemy po żółtej barwie) owoce. Obrywamy szypułki. Do
suszenia rozkładamy w ocienionych i przewiewnych pomieszczeniach cienką
warstwą. Suszyć też możemy w suszarniach w temperaturze nie przekraczającej
60°C.
Zbioru kwiatów dokonujemy w
początkowym okresie kwitnienia. Zrywamy całe kwiatostany. Kwiaty suszymy w
miejscach przewiewnych i ocienionych. Dopiero po wysuszeniu odrywamy szypułki.