Są groźne dla życia, przysparzają cierpień a ich leczenie jest kosztowne. Choroby nerek. Nie wszyscy wiedzą, że za ich powstawanie odpowiada m.in. 6 innych chorób. Poznaj ich listę i zalecenia lekarza specjalisty.


Kons. Dr n. med. Grzegorz Senatorski
Instytutu Transplantologii Akademii Medycznej w Warszawie.

Choroby nerek mogą być groźne dla życia, przysparzać cierpień a ich leczenie może pochłaniać dużo pieniędzy. Grozi nam to, jeśli w odpowiednim czasie nie zostanie postawione rozpoznanie i rozpoczęte leczenie. Ze względu na skąpe i rzadko występujące objawy oraz konsekwencje chorób nerek (takie jak zależność pacjenta od wykonywania dializ czy konieczność przeszczepu), należy zwracać szczególną uwagę na ewentualne nieprawidłowości w pracy nerek. Zadanie ułatwi zapoznanie się z sześcioma chorobami, które mają znaczny udział w uszkadzaniu nerek

1. Cukrzyca

W Polsce jest około 2 mln chorych na cukrzycę, którzy wiedzą o swojej chorobie. Jednak jest wiele osób, które żyją nie wiedząc o swojej chorobie. Prognozy mówią, że w ciągu następnej dekady liczba osób chorujących na cukrzycę ulegnie podwojeniu. U około 40?50 proc. z nich cukrzyca uszkadza nerki. Kłębuszki nerkowe w tych przypadkach przepuszczają białko przez błonę sączącą. Można to stwierdzić przy pojawieniu się śladowych ilości białka w moczu (mikroalbuminurii). Niepodjęcie leczenia cukrzycy powoduje, że uszkodzenie kłębuszków nerkowych wzrasta. W miarę upływu czasu coraz większe ilości białka dostają się do moczu (białkomocz). W rezultacie w którymś momencie kłębuszki tracą zdolność filtracji odpowiednich ilości moczu. W ten sposób związki, które powinny być wydalone z moczem gromadzą się we krwi a to stanowi groźbę schyłkowej niewydolności nerek.

2. Nadciśnienie tętnicze krwi

Co piąty mieszkaniec naszego kraju ma podwyższone ciśnienie tętnicze krwi. Występujące w dłuższym okresie czasu nadciśnienie tętnicze uszkadza nerki. Naczynia krwionośne twardnieją i zwężają się. Ukrwienie nerek zmniejsza się.

Nadciśnienie tętnicze jest szczególnie niekorzystne dla chorych już nerek, ponieważ jeszcze bardziej ogranicza już upośledzoną czynność nerek. Nawet niewielki wzrost ciśnienia tętniczego jest bardziej niebezpieczny dla pacjenta z chorymi nerkami niż dla zdrowego. U chorego na nerki wzrosty ciśnienia są również niebezpieczniejsze dla układu sercowo-naczyniowego.

Przyczyną tzw. kłębuszkowych zapaleń nerek (glomerulopatii) jest wadliwe funkcjonowanie układu odpornościowego. W takim wypadku, po każdej infekcji np. bakteryjnej lub wirusowej, organizm wytwarza zwiększone ilości białek odpornościowych, które osadzają się w błonie filtracyjnej kłębuszków nerkowych i zapychają ją. Pod wpływem zapalenia i osadzania się białek filtr nerkowy przestaje prawidłowo funkcjonować i stopniowo dochodzi do gromadzenia się we krwi produktów przemiany materii.

4. Zakażenia

Najczęstszą przyczyną bakteryjnego odmiedniczkowego zapalenia nerek, które nie leczone z reguły prowadzi do przewlekłej choroby nerek, jest wstępujące najczęściej poprzez drogi moczowe zakażenie bakteryjne. Główne przyczyny występowania zakażeń dróg moczowych to: wady wrodzone lub pozapalne powodujące zwężenie dróg moczowych, przeszkody pod postacią kamieni w drogach moczowych lub przerost gruczołu krokowego oraz cofanie się moczu z pęcherza moczowego do moczowodów. Zakażenia bakteryjne są wyjątkowo niebezpieczne dla naszych nerek, ponieważ mogą przechodzić w chorobę przewlekłą. Dochodzi wtedy do tworzenia się blizn i zaniku tkanki nerkowej a w rezultacie do zmniejszenia powierzchni pracy nerki.

5. Uszkodzenia związane z przyjmowaniem leków (tzw. nerka analgetyczna)

Przyjmowanie przez długi czas leków przeciwbólowych (niesterydowych leków przeciwzapalnych) może doprowadzić do uszkodzenia nerek. Większość leków przeciwbólowych zmniejsza wytwarzanie prostaglandyn, czyli hormonów, które są odpowiedzialne za powstawanie wrażenie bólu w korze mózgowej (powodują pobudzenie zakończeń nerwowych receptorów bólowych, stymulują przepływ impulsów nerwowych do mózgu). Spadek ilości prostaglandyn po zażyciu leku uśmierza ból, ale z drugiej strony powoduje on spadek ukrwienia nerki. Właściwe ukrwienie nerki jest konieczne dla prawidłowego jej funkcjonowania. Dlatego wszystkie leki z grupy tzw. niesterydowych leków przeciwzapalnych przy przewlekłym stosowaniu nie są przyjazne dla nerek.

6. Dziedziczne choroby nerek

Do niewydolności nerek może też prowadzić wiele dziedzicznych chorób. W zależności od rodzaju schorzenia, objawy mogą wystąpić już w dzieciństwie lub dopiero w wieku dojrzałym. Spośród chorób dziedzicznych najczęstszą jest tzw. torbielowatość nerek. Przebiega ona z tworzeniem się w nerkach wypełnionych płynem jam, które powiększając się niszczą tkankę nerek. W przeciwieństwie do tego pojedyncze torbiele pojawiające się u starszych osób są zjawiskiem z reguły niegroźnym.

Konsultacja Dr n. med. Grzegorz Senatorski
Klinika Immunologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych
Instytutu Transplantologii Akademii Medycznej w Warszawie.