Wiadomości ogólne

Rumianek - nieprzypadkowo zwany również rumiankiem lekarskim - to bardzo popularna roślina, występująca w całym kraju. Można go spotkać na terenie całej Europy, w Ameryce i Australii.

W wielu krajach, również w Polsce, jest uprawiany. Rośnie przeważnie jako chwast roślin okopowych i zbóż, głównie na wilgotnych gliniastych glebach. Jest to roślina jednoroczna, kwitnąca od maja do lipca. Występuje także pod nazwami: rumianek polny, lekarski, zwyczajny, drobny, maruna, marunka, kamelki.

Działanie lecznicze

SUROWCE LECZNICZE: koszyczki kwiatowe.

WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE: przeciwzapalne, rozkurczowe, wiatropędne.

Od dawna jest znany wpływ rumianku na działanie przewodu pokarmowego. Przeciwzapalne i przeciwbakteryjne oraz przeciwuczuleniowe właściwości rumianku można wykorzystwać w leczeniu nieżytów żołądka i jelit, w leczeniu zaburzeń po przyjmowaniu silnych leków (np. antybiotyków). Rumianek można też stosować przy leczeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego oraz w przypadkach dolegliwości żołądkowych pierwszego okresu ciąży. Rumianek nadaje się do stosowaniu w zaburzeniach trawienia oraz przy braku łaknienia, a to dlatego, że pobudza on wydzielanie żółci i zapobiega nadmiernej fermentacji w jelitach.

Rumianek stosowany na skórę i błony śluzowe może być pomocny w leczeniu stanów zapalnych, ran, owrzodzeń, oparzeń słonecz­nych i po naświetlaniach promieniami Roentgena.

Wskazane jest stosowanie rumianku w zapaleniach spojówek oczu, zapaleniach rogówki, zapaleniach tęczówki, w zapaleniach alergicznych i ropnych. Rumianek jest także cenny przy zapaleniach jamy ustnej i gardła, anginie, zapaleniach błon śluzowych dróg rodnych. Bardzo korzystne są inhalacje z rumianku w katarach, zapaleniach oskrzeli i zapaleniach zatok obocznych nosa.

Zawarte w rumianku flawonoidy i pochodne kumaryny działąją przeciwskurczowe i wiatropędne, co może być korzystne w przypadkach wzdęć brzucha, kolek, a także bólów spowodowanych infekcjami dróg moczowych.

Warto pamiętać, że rumianek jest polecany w leczeniu niemowląt, a to dzięki temu, że jego stosowanie nie wywołuje działań ubocznych. Podawać go należy zarówno wtedy, gdy niemowlę cierpi na kolki jelitowe, bóle brzucha, jak i wtedy, gdy wyrzynają mu się zęby (rumianek posiada bowiem łagodne działanie uspokajające).

Preparaty rumianku znalazły szerokie zastosowanie w kosmetyce, wchodzą w skład wielu kremów, szamponów, płynów do kąpieli.

Innym gatunkiem rumianku, który można stosować w leczeniu jest tzw. rumianek rzymski (Anthemis nobilis). Różni się on od rumianku pospolitego mniejszą zawartością azulenu. Rumianek ten ma mniejsze działanie przeciwzapalne, ale silniejsze przeciwskurczowe. Można go używać w leczeniu bólów brzucha, wzdęciach oraz w niektórych postaciach migreny z bólem zlokalizowanym w okolicy zaoczodołowej, a także w nerwobólach. Napary rumianku rzymskiego mogą być używane do płukania włosów w przypadkach przetłuszczania się, łupieżu oraz wypadania.

Przepisy stosowania

NAPAR Z KOSZYCZKÓW Przepis: 1-2 łyżeczki suszonych koszyczków rumianku zalewamy szklanką wrzątku i odstawiamy w naczyniu pod przykryciem na 10-15 minut. Po przecedzeniu pijemy w 2- 3 porcjach w ciągu dnia. Tego rodzaju napar może być używać do płukania, okładów, irygacji, kąpieli leczniczych lub kosmetycznych.

Wodne wyciągi z rumianku nie są trwałe, dlatego dla ich stabilizacji używać można alkoholu.

NALEWKA. Otrzymujemy ją zalewając 100 g suszonych koszyczków rumianku 0,5 1itrem spirytusu 70-procentowego. Całość odstawiamy na około tydzień, a następnie przecedzamy. Można stosować np. do płukania ust i gardła roztwór 1-2 łyżeczki nalewki na szklankę wody. W zaburzeniach trawienia spożywamy po 20-40 kropli tej nalewki na kieliszek wody.

KĄPIELE RUMIANKOWE. Kąpiel przygotowujemy w następujący sposób: 100-150 g rumianku zaparzamy w 5 1 wody. Po przecedzeniu wlewamy do 1/2 wanny wody. Kąpiel powinna przebiegać w ok. 38°C i trwać 20-30 minut.

MIESZANKI ZIOŁOWE. Rumianek można łączyć dla wzmocnienia działania przeciwbakteryjnego z ziołami o podobnym składzie, liśćmi babki, z szałwią, liśćmi orzecha włoskiego, liśćmi mięty. Z kwiatami nagietka, krwawnikiem, kwiatami kasztanowca, zielem dziurawca w mie­szankach przeciwzapalnych i rozkurczowych.

Koszyczki rumianku wchodzą w skład mieszanek przygotowywanych przez przemysł zielarski o nazwach CHOLEGRAN, NERVOSAN, PY­ROSAN, VAGOSAN, a wyciągi w skład płynu AZULAN, AZUCALEN, HERBOGASTRIN oraz leków AESCULAN, CHELIVAG, ULDENOL, ULYENTROL.

Substancje lecznicze

Sosna zawiera przede wszystkim olejek eteryczny (który składa się z azulenu, związku seskwiterpenowego i flawonoidy), ponadto goryczki, związki żywicowe, cholina, kwasy orga­niczne, węglowodany, substancje śluzowe i sole mineralne.

Zbiór i konserwacja

Koszyczki kwiatowe rumianku należy zrywać w miarę dojrzewania pogodne i suche w dni. Do suszenia rozkładamy cienką warstwą. Przechowy­wać należy w szczelnie zamkniętych pudełkach.