Wiadomości ogólne

Roślina ta pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego. W Polsce uprawia się ją w ogródkach jako roślinę ozdobną, rzadziej zaś dla celów leczniczych. Dawniej uchodziła za symbol niewinnoś­ci. W Średniowieczu uważano ją za środek pobudzający popęd, szczególnie u kobiet. Ruta ma silny aromatyczny zapach. Kwitnie od czerwca do sierpnia drobnymi żółtozielony­mi kwiatkami. Liście ruty podobnie jak liście dziurawca wyglądają jakby były pokłute szpilką. W rzeczywistości są to zbiorniczki olejku eterycznego. Niekiedy można ją spotkać pod nazwami: rutka, ruta zielona, ruta ogrodowa, ostrowonka

Działanie lecznicze

SUROWCE LECZNICZE: liście ruty.

WŁAŚCIWOŚCI: rozkurczowe, wzmacniające macicę, wzmacniające naczynia, uspokajające.

Ruta posiada silne działanie rozkurczające. Związki czynne zawarte w liściach ruty znoszą skurcze mięśni gładkich jelit, dróg żółciowych, dróg moczowych i mięśniówki naczyń - dzięki temu przepływ żółci do przewodu pokarmowego jest łatwiejszy, a zatem lepsze jest przyswajanie pokarmów. Rozkurczające działanie na mięśniówkę naczyń może objawiać się obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi oraz poprawą ukrwienia narządów umieszczonych obwodowo. Ponadto substancje zawarte w rucie uszczelniają ściany naczyń włosowatych, stają się one bardziej elastyczne, mniej podatne na pękanie.

Ruta powoduje u kobiet bardziej obfite krwawienia miesięczne. Z tego powodu kobiety powinny stosować ją ostrożnie, szczególnie te, które miewają skłonnością do przedłużających się krwawień. Kobiety w ciąży powinny w ogóle unikać wyciągów z ruty, gdyż mogą one sprzyjać wystąpieniu poronień. Poza tym ruta może uczulać.

Wyciągi z ruty mają właściwości uspokajające. Możemy dodawać liście ruty do potraw, np. podobnie jak szczypiorek do jajecznicy. Wodne maceraty są polecane w przypadkach zapaleń powiek i spojówek.

Wyciągi z ruty stosuje się zewnętrznie w okładach i w przemywaniu ran. Przyspieszają one wówczas oczyszczanie i gojenie się ran. Dzięki zawartości furanokumaryn, które mają właściwości uwrażliwiania na działanie promieniowania nadfioletowego, ruta może być wykorzystana do leczenia bielactwa i łuszczycy. Należy jednocześnie przestrzec, że ludzie leczeni wyciągami z ruty nie powinni zbyt szybko i długo opalać się, bowiem grozi to łatwym oparzeniem.

Ruta jest przeciwwskazana osobom z czynną chorobą wrzodową i niskim ciśnieniem tętniczym krwi.

Medycyna ludowa poleca rutę jako lek dolegliwości żołądkowe i na apetyt.

Przepisy stosowania

NAPAR. 1 łyżeczkę suszonego ziela zalewamy szklanką wrzątku. Całość odstawiamy na ok. 15 minut, następnie przecedzamy. Pijemy 2 razy dziennie po szklance naparu.

Warto pamiętać, że wodne wyciągi z ziela ruty są nietrwałe i raczej rzadko się je stosuje. Dlatego częściej wybiera się bardziej aktywne i stabilne są wyciągi alkoholowe.

NALEWKA. 0,5 1itrem spirytusu 70-procentowego zalewamy 100 g suszonego ziela ruty. Po tygodniu pijemy po 20-30 kropli na kieliszek wody, 2-3 razy dziennie.

W aptekach można dostać alkoholowy wyciąg ze świeżego ziela ruty o nazwie INTRACTUM RUTAE, który pije się po 20-40 kropli na kieliszek wody, 2-3 razy dziennie.

Ziele ruty wchodzi w skład mieszanek nasercowych i uspokajających. Wyciągi alkoholowe w skład płynu CHOLESOL.

Zbiór i konserwacja

Zbiór ruty polega na ścinaniu szczytów pędów tuż przed kwitnieniem. Pędy ścinamy na wysokości ok. 10-15 cm od ziemi. Zbierajmy rutę najlepiej rano, gdyż w późniejszej części dnia duża część olejków eterycznych ulatnia się. Suszymy ją w miejscach przewiewnych, ocienionych lub w suszarniach w temperaturze nie większej niż 40°C. Suszone ziele ruty należy przechowywać w szczelnie zamkniętych pudełkach.

Uwaga! Niektóre składniki ruta mogą uczula. Dlatego zbiór powinien odbywać się w rękawiczkach. Objawy uczulenia przypominają oparzenia - na skórze występuje pęcherzyki i zaczerwienienie. Szczególnie kobiety są podatne na uczulenia na rutę.

Substancje lecznicze

Ruta zawiera olejek eteryczny, pochodne furanokumaryny, alkaloidy, flawonoidy, z których najwięcej można znaleźć rutyny. Ponadto liście zawierają garbniki, kwasy organiczne, żywice, witaminę C oraz sole mineralne.