To bardzo popularna choroba wieku dziecięcego. Zachorowanie w wieku przedszkolnym ma dobre strony: daje odporność i pozwala uniknąć ciężkich objawów ospy u dorosłych. Alternatywnym rozwiązaniem jest odpłatne szczepienie.
Ospa wietrzna jest ostrą chorobą zakaźną wywołaną przez wirus VZV. Ospa wietrzna szerzy się drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt. Bardzo rzadko spotyka się przeniesienie wirusa na odzieży i przedmiotach. Źródłem zakażenia jest człowiek chory na ospę wietrzną lub półpasiec. Większość zachorowań (ponad 90%) występuje u dzieci od 1 do 14 roku życia. Nasilenie zachorowania notuje się od marca do maja. Okres, w którym chory jest zaraźliwy dla otoczenia trwa od 2 dni przed pojawieniem się wysypki do momentu przyschnięcia ostatnich wykwitów (około 6-7 dni od momentu pojawienia się wysypki). Przechorowanie ospy wietrznej daje trwałą odporność.
Przebieg choroby
Okres wylęgania się choroby waha się od 11 do 21 dni. Mogą pojawić się objawy zwiastunowe takie jak złe samopoczucie, brak łaknienia, ból głowy osłabienie, wymioty i biegunka. Zwykle jednak nie ma okresu zwiastunów i pierwszym objawem choroby jest wysypka, która występuje nagle i szybko się rozwija. Początkowo pojawiają się małe, czerwone plamki, które przekształcają się po kilku godzinach w pęcherzyki wypełnione przejrzystym płynem. Pęcherzyki są różnego kształtu, okrągłe lub owalne, różnej wielkości, od łepka od szpilki do dużego grochu, zwykle ułożone na skórze powierzchownie, w pewnym oddaleniu od siebie, nie grupami, o wiotkich ścianach, dających się łatwo zetrzeć pociągnięciem palca. Płyn pęcherzykowy początkowo przejrzysty, po 2-3 dobach mętnieje. Większe pęcherzyki zapadają się od środka, tworząc wgłębienie. Niezakażone pęcherzyki przysychają, począwszy od środka. Około 4 dnia tworzą się krosty z czerwoną obwódką i przysychają w brązowożółte strupy. Wysypka pojawia się kolejno: na tułowiu (plecach, piersiach, brzuchu), potem na twarzy, na owłosionej skórze głowy i na końcu na kończynach, oszczędzając zwykle dłonie i stopy. Wysypka występuje rzutami, w ciągu kilku dni. Po odpadnięciu strupa, mniej więcej po 8 dniach, pozostaje niewielka blizna, która zanika nie pozostawiając śladu. Jedynie wykwity nadkażone pozostawiają blizny. Rzutowi wysypki towarzyszy podwyższenie temperatury, świąd i powiększenie węzłów chłonnych. Ospa wietrzna u dorosłych przebiega dużo ciężej niż u dzieci, zwykle z zapaleniem mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych.
Profilaktyka i leczenie
W ospie wietrznej stosuje się leczenie objawowe u osób uprzednio zdrowych. U osób z obniżoną odpornością i w powikłaniach stosuje się leki przeciwwirusowe.
W celu profilaktyki zachorowań na ospę wietrzną stosuje się szczepionkę przeciwko wirusowi VZV. Wskazania do jej zastosowania mają osoby zdrowe od 9 miesiąca życia oraz pacjenci z grup wysokiego ryzyka: chorujący na ostrą białaczkę, poddani leczeniu immunosupresyjnemu, planowani do przeszczepu narządu, ze schorzeniami przewlekłymi oraz osoby zdrowe narażone na kontakt z chorymi na ospę wietrzną. Szczepionka ta nie znajduje się w obowiązkowym kalendarzu szczepień.