Pierwsze objawy krztuśca przypominają przeziębienie. Należy jednak pamiętać, że to groźna choroba zakaźna. O profilaktyce, objawach i leczeniu krztuśca mówi doktor Elżbieta Płońska.
Dominika Glinka: Czy w ostatnim czasie wystąpienie kokluszu, czyli krztuśca, jest tak duże, iż możemy nazwać to epidemią?
Co wywołuje tę chorobę?
Krztusiec wywołują bakterie Gram ujemne o nazwie Bordetella pertussis. Źródłem zakażenia są osoby chore na koklusz, które wydalają pałeczki krztuśca w wydzielinie górnych dróg oddechowych. Zakażenie szerzy się zatem drogą powietrzno-kropelkową. Krztuścem możemy zarazić się wyłącznie w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorymi, którzy w naszej obecności kaszlą i kichają.
Krztusiec, podobnie jak odra i ospa wietrzna, jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych. Wskaźnik podatności na zakażenie wynosi 90 proc. Oznacza to, że na każde 100 osób, które mają kontakt z chorym na koklusz, i nie są odporne na jego bakterie, aż 90 zachoruje, a tylko 10 uniknie zakażenia.
Jak wygląda typowy przebieg kliniczny krztuśca? Jakie objawy są charakterystyczne dla tej choroby? Jak możemy ją odróżnić od innych?
Przebieg krztuśca możemy podzielić na 3 fazy.
Pierwsza z nich, nazywana fazą kataralną, przejawia się nieżytem górnych dróg oddechowych: katarem i suchym kaszlem. Dodatkowo występują zapalenie spojówek i stany podgorączkowe. Te objawy utrzymują się przez 1 do 2 tygodni.
Następnie mamy do czynienia z fazą napadowego kaszlu. Kaszel stopniowo nasila się. Chory zanosi się kaszlem, wykrztusza śluz, a nawet wymiotuje. Napady kaszlu występują najczęściej w nocy ? zwłaszcza nad ranem. Mogą pojawiać się aż kilkanaście razu w ciągu doby. Jest to najdłuższa faza choroby, może trwać do 10 tygodni.
Końcowa faza krztuśca to faza zdrowienia. Wtedy systematycznie poprawia się stan chorego, zmniejsza się częstość i nasilenie kaszlu. Trwa ona zwykle 2 tygodnie. W tym czasie organizm nadal ma predyspozycje do reagowania kaszlem na różne bodźce.
Kto częściej choruje: dzieci czy dorośli? Od czego to zależy?
Równie często chorują dzieci jak i dorośli, którzy nigdy wcześniej nie chorowali, lub utracili odporność, mimo szczepień wykonanych w dzieciństwie.
Jakie badania należy wykonać, aby potwierdzić lub wykluczyć zachorowanie na krztusiec?
Pierwszy etap diagnostyki polega na pobraniu wymazu z jamy nosowo-gardłowej. Pozyskane w ten sposób bakterie hoduje się, a następnie identyfikuje się ich DNA. Wymaz należy wykonać w pierwszych 2 tygodniach choroby, czyli w fazie kataralnej. Badanie można wykonać w WSSE i PZH (Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, Państwowy Zakład Higieny), jego pierwszy etap ? bezpłatnie.Drugim etapem jest test na występowanie we krwi chorego przeciwciał specyficznych dla pałeczki krztuśca. Krew do tego badania pobiera się od chorego dwukrotnie, w odstępie co najmniej 2 tygodni. Niestety chory musi sam pokryć koszty tego etapu postępowania diagnostycznego.
Czy można wyleczyć krztusiec domowymi sposobami?
Nie, nie jest to możliwe. Nie ma takich sposobów.
Do kogo powinniśmy się zgłosić, jeśli zauważamy u siebie lub u naszych bliskich objawy krztuśca?
Każdy lekarz internista, pediatra i lekarz rodzinny powinien umieć rozpoznać i leczyć tę chorobę. Leczenie polega na podawaniu antybiotyków.
Jak można zapobiec zachorowaniu?
Metodą zapobiegania jest szczepienie. Odporność po szczepieniu jak i po przechorowaniu nie trwa wiecznie, zwykle zmniejsza się po upływie 5-10 lat.
Czy istnieją przeciwwskazania do szczepienia dzieci?
Przeciwwskazania do szczepień przeciw krztuścowi są takie same jak przy innych rodzajach szczepień. Dodatkowo w Polsce nie można szczepić dostępną obecnie szczepionką dzieci powyżej 7 roku życia. Program Szczepień Ochronnych przewiduje trzy dawki w odstępach 6?8 tygodni, poczynając od 2 miesiąca życia. Czwarta dawka uzupełniająca, czyli tzw. szczepienie podstawowe, wykonuje się w 16-18 miesiącu życia. W 6 roku życia podaje się dawkę przypominającą. sexe24.ch
Jeśli raz zachorujemy na krztusiec, jesteśmy już odporni na tę chorobę?
Jak wspominałam przy okazji szczepień, przechorowanie nie daje trwałej odporności, i można zachorować ponownie.
Zapobiegać wystąpieniu choroby możemy wyłącznie przez szczepienia, ale niestety nawet po pełnym ich cyklu, odporność z czasem zmniejsza się.
Możliwe powikłania po chorobie to zapalenie ucha środkowego, zapalenie płuc, ropniak opłucnej, rozedma płuc. Zdarzają się też bardzo ciężkie powikłania pod postacią zapalenia mózgu i encefalopatii, które często kończą się zgonem. Krztusiec jest najbardziej niebezpieczny dla noworodków i dzieci do 1 roku życia.
Rozmawiała: Dominika Glinka, serwis Ochoroba.pl